نورپردازی نه‌تنها یک عنصر زیبایی‌شناسی در دکوراسیون است، بلکه تأثیر مستقیمی بر روحیه، خلق و خو، کارایی و حتی سلامت چشمان ما دارد. یکی از مهم‌ترین مفاهیم در طراحی نور، «دمای رنگ» یا Color Temperature است. دمای رنگ نور بر حسب کلوین K اندازه‌گیری می‌شود، و با واژه‌های نور گرم یا سرد و یا نچرال تعریف می‌شود. از نورگرم آسایش بخش گرفته تا نور سرد هشیار کنند و پویا تا نور نچرال متعادل کننده، هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند و کاربری متفاوتی در فضاهای گوناگون دارند.
در این مقاله، مطرح می‌شود که دمای رنگ نور دقیقاً چیست؟ چه تفاوت‌هایی بین نور گرم، سرد و نچرال وجود دارد، و چگونه می‌توانیم بهترین انتخاب را برای فضای خود داشته باشیم.
دمای رنگ نور یک معیار علمی است که برحسب کلوین (Kelvin) اندازه‌گیری می‌شود و ظاهر نور سفید را توصیف می‌کند. برخلاف تصور عمومی، نور سفید همیشه یکسان نیست. این نور می‌تواند مایل به زرد (گرم)، مایل به آبی (سرد) یا کاملاً خنثی باشد.
این محدوده از نور گرم حدود 2000 تا 3500 کلوین (در استانداردهای مختلف ممکن است این عدد کمی بالاتر یا پایین‌تر باشد) تا نور نچرال در محدوده حدود 3500کلوین تا 4500کلوین (در استانداردهای مختلف ممکن است این عدد کمی بالاتر یا پایین‌تر باشد) و در انتها نور سرد حدود 5000 کلوین تا 6500 کلوین (در استانداردهای مختلف ممکن است این عدد کمی بالاتر یا پایین‌تر باشد) را شامل می‌شود.
نور گرم با دمای رنگ بین ۲0۰۰ تا ۳5۰۰ کلوین شناخته می‌شود و ظاهری زرد مایل به نارنجی دارد. این نوع نور احساسی گرم، صمیمی و آرامش‌بخش ایجاد می‌کند و معمولاً در فضاهای شخصی و راحت استفاده می‌شود. در فضاهایی مانند: اتاق خواب، اتاق نشیمن، رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌ها و فضاهای سنتی یا کلاسیک، لابی ها و فضاهایی که آرامش و آسایش را القا می‌کند، استفاده می‌شود. نور گرم فضا را دنج و دل‌پذیر کرده به آسایش و کاهش استرس کمک می‌کند.
نور سرد با دمای رنگ بالای ۵۰۰۰ تا 6500کلوین، نوری سفید با ته‌رنگ آبی ارائه میدهد. این نوع نور انرژی‌بخش است و تمرکز را افزایش میدهد؛ به همین دلیل در محیط‌های اداری یا فنی ، جایی که نیاز به هشیاری دارد کاربرد زیادی دارد. این دمای رنگ نور در فضاهای: دفاتر و فضاهای اداری، بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها، فروشگاه‌ها با رنگ‌بندی مدرن و محیط‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این دمای رنگ نور تمرکز و دقت را بالا برده و بهره وری را افزایش میدهد.
نور نچرال یا طبیعی، دمای رنگی در حدود3500 تا ۴5۰۰ کلوین دارد که ترکیبی متعادل از نور گرم و سرد است. این نور به دلیل تعادل رنگی، به نور طبیعی روز نزدیک‌تر است و اغلب انتخاب مناسبی برای فضاهای چندمنظوره محسوب می‌شود. در فضاهایی مانند: فروشگاه‌ها و بوتیک‌ها، گالری‌های هنری و موزه‌ها، آشپزخانه و فضاهای ترکیبی و فضاهای نمایشگاهی از نور نچرال استفاده می‌شود. از مزایای نور نچرال نمایش دقیق رنگ ها، احساس تعادل در فضا و خستگی کمتر چشمان است.
انتخاب دمای رنگ باید متناسب با عملکرد فضا، و نوع دکوراسیون باشد. دمای رنگ نور نقش مهمی در فرآیند تعریف فضا بازی می‌کند و تعیین می‌کند که آیا فضا دنج، پر جنب و جوش یا آرام است و با این تعریف مشخص می‌شود که کدام رنگ نوری برای محیط‌های مختلف، از مسکونی گرفته تا فضاهای شهری، مناسب‌تر است.
فاکتورهایی را که باید در انتخاب رنگ نور در نظر گرفته شود از این قرار است: در این فضا چه کاری انجام می‌شود، استراحت، کار، یا فضا چند منظوره یا عمومی است؟ در مرحله بعد چه ساعاتی از روز از این فضا استفاده می‌شود؟ و رنگ غالب دکوراسیون و متریال بکار رفته چیست؟ فضا مدرن است یا سنتی؟
دمای رنگ تنها جنبه زیبایی ندارد، بلکه با علم روانشناسی نور مرتبط است: برای نمونه نور گرم سبب کاهش استرس شده و حس راحتی ایجاد می‌کند، نور سرد افزایش هوشیاری را سبب شده و نور نچرال خستگی چشمان را کاهش داده و در احساسات تعادل ایجاد می‌کند.
در پروژه‌های حرفه‌ای میتوان از ترکیب دماهای مختلف سود برد. برای مثال در محیط کار نور سرد، در اتاق استراحت نور گرم و در فضای نمایش یا اتاق کنفرانس از نور نچرال استفاده نمود.
بطور کلی میتوان بخش بندی زیر را برای انتخاب دمای رنگ نور استفاده نمود:
در فضاهای مسکونی چون استراحت و آسایش مطرح است اغلب نور گرم (حدود 2000 تا 3500 کلوین) ترجیح داده می‌شود. این دمای رنگ نور فضایی گرم و صمیمی ایجاد می‌کند و باعث می شود افراد در اتاق نشیمن، اتاق خواب‌ها و ناهارخوری احساس راحتی و گرمی کنند. نور گرم آرامش را به همراه دارد و حس تعلق را تقویت می‌کند، و آن را به انتخابی عالی برای فضاهایی تبدیل می‌کند که افراد در آن استراحت کرده و یا با یکدیگر گفتگو می‌کنند.
برای محیط‌هایی که نیاز به هوشیاری و پویایی دارد مانند دفاتر، برخی از فروشگاه‌ها ، نور نچرال و برای بیمارستان‌ها نور سرد توصیه می‌شود. نور سرد، سفید مایل به آبی هوشیاری و تمرکز را افزایش میدهد و به بهره‌وری و عملکرد کارآمد کمک می‌کند. در بیمارستان‌ها، شفافیت نور سرد به درمان پزشکی کمک می‌کند، دید را افزایش میدهد و هوشیاری لازم را برای کارمندان و بیماران فراهم می‌کند. در عین حال، در این فضاها از تعادل نور سرد با رنگ‌های گرم‌تر در مناطق استراحت یا اتاق‌های انتظار استفاده می‌شود.
در محیط‌های آموزشی میتوان از رویکردی ترکیبی بهره برد. به این معنی که از نور گرم و سرد می‌تواند در فعالیت‌های مختلف استفاده کرد. نور گرم در فضاهای مشترک مثل کتابخانه‌ها، فضایی جذاب برای مطالعه و بحث ایجاد می‌کند، در حالی که برای کلاس‌های بهتر است برای هوشیاری و پویایی و افزایش تمرکز از نور سردتر استفاده شوند.
در محیط‌های شهری، به‌ویژه برای خیابان‌ها و میادین، اغلب از نور سردتر بالاتر از 5000کلوین برای بهبود دید و امنیت در طول شب استفاده می‌شود. در عین حال باید به شدت روشنایی دقت شود تا ایجاد مزاحمت برای ساکنین نگردد.
پارک‌ها و فضاهای بیرونی اغلب از ترکیبی از دمای رنگ نوری بهره می‌برند. نور گرم می‌تواند فضایی آرام را در قسمت‌هایی که برای نشیمن در نظر گرفته شده، ایجاد کند و در عین حال برای مسیرهایی که نیاز به دید بهتر و امنیت بالاتر دارد از نور سردتر استفاده شود. همچنین برای شب و ایام خاص میتوان از نورپردازی پویا استفاده نمود.
دمای رنگ نور مناسب برای نورپردازی آثار هنری ، تابلوها و مجسمه‌ها (موزه‌ها و گالری‌ها)
موزه‌ها و گالری‌ها اغلب با نور طبیعی یا نوری که شباهت زیادی به نور روز دارد، روشن می‌شوند. نور طبیعی حدود محدوده 4000کلوین به آثار هنری اجازه میدهد تا همانطور که در زیر رنگ طبیعی روز دیده می‌شوند، به نمایش درآیند. و تغییری در ظاهر آنان ایجاد نمی‌کند.
دمای رنگ نور توصیه شده برای نورپردازی آثار هنری و مجسمه ها در نمایشگاه ها و موزه ها بستگی به نوع و جنس اثر دارد. اما آنچه اهمیت دارد نشان دادن آثار هنری با رنگ واقعی آنان و نمایش جزئیات است.
برای اکثر نمایشگاه‌های هنری و موزه‌ها، معمولا دمای رنگ در حدود 3000 تا 4000 کلوین توصیه می‌شود. این محدوده نور خنثی و کمی گرم را ارائه میدهد که جزئیات را در آثار هنری نشان میدهد و تغییرات چندانی در نمایش رنگ آنان ایجاد نمی‌کند. این نوع نورپردازی معمولاً به عنوان نورپردازی “سفید خنثی” یا “سفید گالری” شناخته می شود. این به بینندگان اجازه میدهد تا درک درستی از رنگ‌ها و بافت‌های واقعی اثر هنری داشته باشند.
در انتها میتوان بیان کرد که انتخاب دمای رنگ نوری مناسب بستگی کامل به کاربری و عملکرد فضا دارد. و اینکه چه احساسی را می‌خواهیم در فضا تقویت کنیم. یک طراح نورپرداز حرفه‌ای با در نظر گرفتن کلیه عوامل یک طرح جامع ارائه خواهد داد.درک دمای رنگ و کاربردهای آن، نقش اساسی در ایجاد یک نورپردازی کارآمد و زیبا دارد. انتخاب نور مناسب می‌تواند فضا را متحول کرده و تجربه کاربر را به‌صورت چشم‌گیری بهبود دهد.
اگر در انتخاب بین نور گرم، سرد یا نچرال تردید دارید، با کارشناسان نورپردازی شرکت Noorkaman تماس بگیرید. ما با مشاوره تخصصی، بهترین نور را برای پروژه‌های مسکونی، تجاری یا آموزشی شما فراهم می‌کنیم.
